Abp Tadeusz Wojda SAC

SŁOWO DO RODZIN 

Moi Drodzy! 

Zakończony niedawno rok kalendarzowy przeżywaliśmy pod  

szczególnym patronatem Świętej Rodziny. Ogłaszając miniony  

rok Rokiem Rodziny, papież Franciszek zachęcał, aby Święta  

Rodzina była dla nas ideałem miłości małżeńskiej i rodzinnej. 

Podczas modlitwy na Anioł Pański w dniu 27 grudnia 2020 mó- 

wił: „Kilka dni po Bożym Narodzeniu liturgia zachęca nas do  

spojrzenia na Świętą Rodzinę, Jezusa, Marię i Józefa. Wspa- 

niale jest zastanowić się nad tym, że Syn Boży, podobnie jak  

wszystkie dzieci, potrzebował ciepła rodziny. Właśnie dlatego  

Rodzina z Nazaretu jest rodziną wzorcową, w której wszyst- 

kie rodziny świata mogą znaleźć pewny punkt odniesienia oraz  

inspirację.” 

W dzisiejszym świecie, pełnym różnych wyzwań i trudności,  

rodzina potrzebuje wzorców i wskazań, według których mo- 

głaby budować swoją trwałą tożsamość. Mając to na uwa- 

dze, papież Franciszek w dalszej części swojej refleksji dopo- 

wiedział: „Na wzór Świętej Rodziny, jesteśmy powołani do  

ponownego odkrycia wychowawczej wartości rodziny: musi  

być ona oparta na miłości, która nieustannie odnawia relacje  

i otwiera perspektywy nadziei. W rodzinie można doświadczyć  

szczerej komunii, gdy jest ona domem modlitwy, gdy miłość  

jest prawdziwa, głęboka i czysta, gdy przebaczenie przewa- 

ża nad niezgodą, gdy codzienna chropowatość życia jest ła- 

godzona przez wzajemną czułość i pogodną akceptację woli  

Boga. W ten sposób rodzina otwiera się na radość, którą Bóg  

daje tym wszystkim, którzy potrafią dawać z radością. Równo- 

cześnie odnajduje duchową energię, by otworzyć się na świat  

zewnętrzny, na innych, na służbę braciom, na współpracę  

w budowaniu coraz to nowego i lepszego świata; zdolna za- 

^{tem stać się nośnikiem pozytywnych bodźców. Rodzina ewan- Gdańsk - Oliwa gelizuje przykładem życia.”} Styczeń 2022 www.diecezja.gda.pl

Zachęceni przesłaniem Roku Rodziny oraz refleksjami  papieża Franciszka na ten temat, przygotowaliśmy niniej szą broszurkę, którą chcemy przekazać rodzinom w naszej  archidiecezji. Zawiera ona myśli z Pisma Świętego na każdy  dzień i krótkie medytacje zaczerpnięte z tekstów Ojca Świę tego jak również szczególną intencję modlitwy wstawienniczej  za rodzinę. 

Ufam, że ta broszurka będzie źródłem inspiracji i osobistych  przemyśleń oraz konkretnych wskazań w rozwiązywaniu co dziennych sytuacji rodzinnych. 

Wszystkim rodzinom życzę pełnego Bożej obecności Nowe go Roku! Zapewniając o pamięci modlitewnej, udzielam Wam  pasterskiego błogosławieństwa. 

Abp Tadeusz Wojda SAC 

Metropolita Gdański 

Dzień 1 

Jedność małżeńska 

Pnp 2,16; 6,3 

Mój miły jest mój, a ja jestem jego. Jam miłego mego, a mój  miły jest mój. 

Rozważanie: 

Jezus w swojej refleksji na temat małżeństwa odsyła nas do  rozdziału drugiego Księgi Rodzaju, gdzie pojawia się wspania ły portret pary małżeńskiej z genialnymi szczegółami. Weźmy  tylko dwa. Pierwszym z nich jest niepokój mężczyzny, który po szukuje „odpowiedniej dla siebie pomocy”, mogącej rozwiązać  problem tej samotności, która niepokoi i której nie zaspokaja  bliskość zwierząt i całego stworzenia. 

Oblubienica w Pieśni nad Pieśniami woła w wielkim wyznaniu  miłości i darze wzajemności: „Mój miły jest mój, a ja jestem jego  [...]. Jam miłego mego, a mój miły jest mój”. Z tego spotkania, któ re leczy samotność wypływa przekazywane życie i rodzina. To  drugi szczegół, jaki możemy podkreślić: Adam, który jest również  człowiekiem wszystkich czasów i wszystkich regionów naszej  planety, wraz ze swoją żoną daje początek nowej rodzinie, jak  to powtórzył Jezus, cytując Księgę Rodzaju: „złączy się ze swo ją żoną, i będą oboje jednym ciałem”. Czasownik „złączyć się”  w oryginale hebrajskim oznacza ścisłe współbrzmienie,  przylgnięcie fizyczne i wewnętrzne, aż po punkt, który jest uży wany do opisania zjednoczenia z Bogiem: „do Ciebie lgnie moja  dusza” śpiewa Psalmista (Ps 63, 9). W ten sposób przywołuje  się zjednoczenie małżeńskie nie tylko w jego wymiarze sek sualnym i cielesnym, ale również w jego dobrowolnym obda rowaniu miłością. Owocem tego związku jest to, „że stają się 

^{Słowo do rodzin} 5 

jednym ciałem”, czy to w uścisku fizycznym, czy też w jedności  serc i życia, a być może w dziecku, które zrodzi się z dwojga,  łącząc zarówno genetycznie, jak i duchowo dwa „ciała”. (Papież Franciszek, Amoris laetitia) 

Intencja modlitwy: 

Za małżeństwa, aby zawsze płonęło w nich pragnienie co raz głębszej jedności, którą będą budować na wzór jedności  Chrystusa z Kościołem. Niech Trójca Święta będzie dla nich  źródłem odnowy i twórczej miłości. 

Dzień 2 

Niech nad waszym gniewem nie zachodzi słońce!

Ef 4, 25-27; 29-32 

Dlatego odrzuciwszy kłamstwo: niech każdy z was mówi praw dę do bliźniego, bo jesteście nawzajem dla siebie członkami.  Gniewajcie się, a nie grzeszcie: niech nad waszym gniewem  nie zachodzi słońce! Ani nie dawajcie miejsca diabłu! (...) Niech  nie wychodzi z waszych ust żadna mowa szkodliwa, lecz tylko  budująca, zależnie od potrzeby, by wyświadczała dobro słu chającym. I nie zasmucajcie Bożego Ducha Świętego, którym  zostaliście opieczętowani na dzień odkupienia. Niech zniknie  spośród was wszelka gorycz, uniesienie, gniew, wrzaskliwość,  znieważenie - wraz z wszelką złością. Bądźcie dla siebie na wzajem dobrzy i miłosierni! Przebaczajcie sobie, tak jak i Bóg  nam przebaczył w Chrystusie. 

Rozważanie: 

Święta Rodzina może być wzorem dla naszych rodzin, aby ro dzice i dzieci wzajemnie się wspierali w posłuszeństwie Ewan gelii, która jest fundamentem świętości rodziny. Oni modlili się,  pracowali, rozmawiali. Pytam się dziś, jak jest w twojej rodzi nie: „czy w twojej rodzinie potrafisz się jeszcze komunikować?”.  Czy może jesteś jednym z tych ludzi, którzy przy stole siedzą 

6 ^{Słowo do rodzin Słowo do rodzin} 7 

z własnym telefonem? Musimy odnowić komunikację w rodzi nie. Rodzice z dziećmi, z dziadkami. Rodzeństwo między sobą.  To jest zadanie do podjęcia! 

Jeśli będziecie się kłócić w rodzinie, nie kończcie dnia bez za warcia pokoju. A czy wiecie dlaczego? Bo zimna wojna następ nego dnia jest jeszcze bardziej niebezpieczna. W niczym nie  

pomaga. W każdej rodzinie powinny być używane trzy słowa:  „proszę, przepraszam i dziękuję”. Proś z uprzejmością, bo nie  można być natrętem, wtrącać się w życie drugiego człowieka.  Dziękuj – wdzięczność jest znakiem szlachetnej duszy. Prze 

praszaj, bo zdarza nam się zrobić coś złego i ktoś czuje się  obrażony. Nie zapominajcie tych trzech słów: proszę, przepra szam, dziękuję. Jeśli są one używane w rodzinie, to rodzina jest  

Rozważanie: 

Odpoczynek jest konieczny dla zdrowia naszego umysłu i cia ła, lecz często bardzo trudny do osiągnięcia ze względu na  wiele stawianych nam wymagań. Odpoczynek jest też istotny  dla naszego zdrowia duchowego, abyśmy mogli usłyszeć głos  Boga i zrozumieć, czego od nas żąda. Józef został wybrany  przez Boga, aby był przybranym ojcem Jezusa i mężem Maryi.  Jako chrześcijanie także i my jesteśmy powołani, podobnie jak  Józef, by przygotować dom dla Jezusa. Przygotować dom  dla Jezusa! Przygotowujecie dom dla Niego w waszych ser cach, w waszych rodzinach, w waszych parafiach i w waszych  wspólnotach. Aby usłyszeć i przyjąć Boże wezwanie do bu dowania domu dla Jezusa, musicie być zdolni do odpoczyn 

zdrowa. 

Intencja modlitwy: 

(Rozpoczęcie roku Świętej Rodziny) 

ku w Panu. Musicie codziennie znaleźć czas na odpoczynek  w Panu, na modlitwę. Modlitwa jest odpoczywaniem w Panu.  Moglibyście mi jednak powiedzieć: Ojcze Święty, my to wie 

Abyśmy mieli serca wolne - gotowe do szczerej rozmowy; ser ca przebaczające, którym będzie zależało na dobru drugiego  i serca czujne troską o potrzeby innych. 

Dzień 3 

Odpocznijcie nieco! 

Ps 127, 1-2 

Jeżeli Pan domu nie zbuduje, 

na próżno się trudzą ci, którzy go wznoszą. 

Jeżeli Pan miasta nie ustrzeże, 

strażnik czuwa daremnie. 

Daremnym jest dla was wstawać przed świtem, wysiadywać do późna - 

dla was, którzy jecie chleb zapracowany ciężko; tyle daje On i we śnie tym, których miłuje. 

my; chciałbym się modlić, ale mam tak wiele pracy! Muszę  zadbać o moje dzieci; mam obowiązki domowe; jestem zbyt  zmęczony, nawet żeby dobrze spać. Słusznie! To może być  prawda, ale jeśli nie będziemy się modlić, to nie poznamy  rzeczy najważniejszej ze wszystkich: woli Bożej w stosun 

ku do nas. Ponadto pomimo całej naszej krzątaniny, prze różnych zajęć, bez modlitwy osiągniemy naprawdę niewiele.  Odpoczynek na modlitwie jest szczególnie ważny dla rodzin.  To przede wszystkim w rodzinie uczymy się modlić. Nie zapo minajcie: kiedy rodzina modli się razem, jest zjednoczona. To  ważne! To w niej poznajemy Boga, wyrastamy na mężczyzn  i kobiety wiary, możemy czuć się członkami większej rodziny  Bożej, Kościoła. W rodzinie uczymy się kochać, przebaczać,  być ludźmi wielkodusznymi i otwartymi, a nie zamkniętymi  egoistami. Uczymy się wychodzić poza nasze własne potrzeby,  spotykać innych i dzielić z nimi nasze życie. Dlatego tak ważne  jest, by modlić się w rodzinie! Tak bardzo ważne! Dlatego też  tak ważne są rodziny w Bożym planie dla Kościoła! Odpoczy wanie w Panu jest modlitwą. Modlitwą w rodzinie (...). Rodzi-

8 ^{Słowo do rodzin Słowo do rodzin} 9 

na jest wezwana do wspólnej, codziennej modlitwy, czytania  słowa Bożego i komunii eucharystycznej, aby rozwijać miłość  i coraz bardziej stawać się świątynią, w której mieszka Duch  Święty. 

(Przemówienie do rodzin - Manila, 2015 r.) 

Intencja modlitwy: 

Abyśmy potrafili przylgnąć do Serca Jezusa, w którym mo- żemy szukać pokrzepienia i odkryli jak ważna jest modlitwa  w naszym życiu prywatnym i rodzinnym. Również o to, byśmy  potrafili pięknie świętować niedzielę. 

Dzień 4 

Pójdź za Mną 

Mt 2,13 

Anioł Pański ukazał się Józefowi we śnie i rzekł: «Wstań, weź  Dziecię i Jego Matkę i uchodź do Egiptu; pozostań tam, aż ci  powiem; bo Herod będzie szukał Dziecięcia, aby Je zgładzić.  On wstał, wziął w nocy Dziecię i Jego Matkę i udał się do Egip- 

tu; tam pozostał aż do śmierci Heroda. 

Rozważanie: 

Teraz zastanówmy się nad wstawaniem  z Jezusem i Maryją. Te cenne chwile odpoczyn- ku, przerwy z Panem na modlitwie, są momen- tami, które być może chcielibyśmy przedłużyć.  Ale podobnie jak św. Józef, kiedy już usłyszeli- śmy głos Boga, musimy obudzić się z naszego  snu; musimy wstać i działać. W rodzinie mu- simy wstać i działać! Wiara nie odsuwa nas  od świata, ale włącza nas do niego głębiej. To  bardzo ważne! Musimy wchodzić w głąb świa- ta, ale mocą modlitwy. Każdy z nas odgrywa  bowiem szczególną rolę w przygotowaniu do  tego, by nastało królestwo Boże w naszym  świecie. Podobnie jak dar Świętej Rodziny zo- stał powierzony św. Józefowi, tak dar rodzi- ny i jej miejsce w Bożym planie są powierzone  nam. Dar Świętej Rodziny został powierzony  św. Józefowi, żeby go strzegł. Każdemu z was  i z nas — bo ja także jestem dzieckiem rodzi- ny — zostaje powierzony Boży plan do urze- czywistnienia. Anioł Pański wyjawił Józefowi  niebezpieczeństwa, które zagrażały Jezusowi  i Maryi, co zmusiło ich do ucieczki do Egiptu,  a następnie osiedlenia się w Nazarecie. Podobnie  w naszych czasach, Bóg wzywa nas do roz- poznania niebezpieczeństw zagrażających na- szym rodzinom i do chronienia ich przed tym  co złe. 

(Manila, 2015 r.) 

Intencja modlitwy: 

O to, abyśmy potrafili słuchać co Pan chce do  nas mówić oraz o to, abyśmy byli gotowi do  działania, kiedy poznamy jaka jest Jego wola  względem nas. 

10 ^{Słowo do rodzin Słowo do rodzin} 11 

Dzień 5 

Zmagania w rodzinie 

Dzień 6 

Trud wychowania dzieci i przekazywania wiary 

Łk 2,33-35 

A Jego ojciec i Matka dziwili się temu, co o Nim mówiono.  Symeon zaś błogosławił Ich i rzekł do Maryi, Matki Jego: „Oto  Ten przeznaczony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu,  i na znak, któremu sprzeciwiać się będą - a Twoją duszę miecz  przeniknie - aby na jaw wyszły zamysły serc wielu”. 

Rozważanie: 

Przed każdą rodziną ukazuje się ikona Rodziny z Nazaretu, z jej codziennym trudem, a nawet koszmarem, kiedy musiała znosić niezrozumiałą przemoc Heroda – doświadczenia tragicznie  powtarzającego się także i dziś w życiu wielu rodzin. Podobnie jak Mędrcy, rodziny są zaproszone do kontemplowania  Dzieciątka i Jego Matki, by upaść na twarz i oddać Mu po kłon. Podobnie jak Maryja, są zachęcone do przeżywa nia odważnie i z pogodą ducha swoich obowiązków rodzin nych, smutnych i porywających, do strzeżenia i rozważania  w sercu Bożych cudów. W skarbcu serca Maryi są rów nież wszystkie sprawy każdej z naszych rodzin, które Ona  troskliwie zachowuje. Dlatego może nam Ona pomóc  w ich interpretacji, aby rozpoznać w rodzinnych dziejach Boże  orędzie. 

(Amoris laetitia) 

Intencja modlitwy: 

O mądrość i wytrwałość, abyśmy w obliczu  

rodzinnych trudności i kryzysów nie zamy 

kali swoich serc na Bożą obecność, ale  

z ufnością wzywali Jego pomocy. 

Łk 2,48-52 

Jego Matka rzekła do Niego: „Synu, czemuś nam to uczynił?  Oto ojciec Twój i ja z bólem serca szukaliśmy Ciebie”. Lecz On  im odpowiedział: „Czemuście Mnie szukali? Czy nie wiedzieli ście, że powinienem być w tym, co należy do mego Ojca?” Oni  jednak nie zrozumieli tego, co im powiedział. Potem poszedł  z nimi i wrócił do Nazaretu; i był im poddany. A Matka Jego  chowała wiernie wszystkie te wspomnienia w swym sercu.  Jezus zaś czynił postępy w mądrości, w latach i w łasce u Boga  i u ludzi. 

Rozważanie: 

Rodzina nie może zrezygnować z bycia miejscem wsparcia,  towarzyszenia, prowadzenia, chociaż musi na nowo odkry wać swoje metody i znajdować nowe środki. Musi wziąć pod  uwagę, na co mogą być narażone jej dzieci (...). Czuwanie jest  zawsze konieczne. Jednak obsesja nie wychowuje i nie można  mieć kontroli nad wszystkimi sytuacjami, które mogą zdarzyć  się dziecku. Zachowuje tutaj swoją ważność zasada, że „czas  jest ważniejszy niż przestrzeń”. Oznacza to, że ważniejsze jest  generowanie procesów niż dominacja przestrzeni. Jeśli rodzic  ma obsesję, by wiedzieć, gdzie jest dziecko i chce kontrolować  każdy jego ruch, to będzie się starał jedynie zapanować nad  jego przestrzenią. W ten sposób nie wychowa go, ani nie umoc ni, nie przygotuje go do stawienia czoła wyzwaniom. Liczy się  przede wszystkim to, aby zrodzić w dziecku z wielką miłością  procesy dojrzewania w jego wolności, uczeniu się, komplek sowym rozwoju, pielęgnowaniu prawdziwej autonomii. Tylko  w ten sposób dziecko będzie miało w sobie cechy, których po-

^{Słowo do rodzin} 13 

trzebuje, aby umieć się bronić oraz działać inteligentnie i prze biegle w trudnych okolicznościach. Zatem wielkim pytaniem  nie jest, gdzie fizycznie jest dziecko, z kim przebywa w danej  chwili, ale gdzie jest w sensie egzystencjalnym, gdzie się mie ści z punktu widzenia swoich przekonań, swoich celów, swo ich pragnień, swoich planów życiowych. Dlatego pytam rodzi ców: „Czy staramy się zrozumieć, «gdzie» naprawdę są dzieci  w swojej wędrówce? Gdzie naprawdę jest ich dusza, czy wie my? A przede wszystkim – czy chcemy to wiedzieć?” (...) 

Wychowanie dzieci powinno być naznaczone procesem prze kazywania wiary, który napotyka na trudności ze względu na  aktualny styl życia, godziny pracy oraz złożoność dzisiejsze go świata, w którym wiele osób utrzymuje szalone tempo,  aby móc przeżyć. Mimo to, rodzina musi pozostać miejscem,  w którym uczymy się dostrzegania motywów i piękna wia ry, modlitwy oraz służby innym. Zaczyna się to od chrztu,  w którym, jak powiedział św. Augustyn, matki, które wycho wują swoje dzieci „współdziałają [z Kościołem] w tych świę tych narodzinach”. Potem zaczyna się proces rozwoju tego no wego życia. Wiara jest darem Boga, otrzymanym we chrzcie,  a nie wynikiem działania człowieka, lecz rodzice są narzę dziami Boga, aby ona dojrzewała i rozwijała się. Dlatego „to  piękne, kiedy mamy uczą małe dzieci posyłać całusy Jezusowi  lub Matce Bożej. Ileż jest w tym czułości! W takich momentach  serce dzieci staje się miejscem modlitwy”. 

Przekazywanie wiary zakłada, że rodzice przeżywają realne do świadczenie zaufania Bogu, poszukiwania Go, odczuwania Jego  potrzeby, bo tylko w ten sposób „pokolenie pokoleniu głosi Jego  dzieła i zwiastuje Jego potężne czyny” i „ojciec dzieciom rozgłasza  Twoją wierność”. Wymaga to, abyśmy modlili się o działanie Boga  w sercach, tam, gdzie nie możemy dotrzeć. Ziarno gorczycy,  bardzo małe nasionko staje się wielkim drzewem i w ten spo sób uznajemy dysproporcję między działaniami a ich skut kiem. Wówczas poznajemy, że nie jesteśmy właścicielami  daru, ale jego troskliwymi zarządcami. Jednak nasz twórczy  

wysiłek przyczynia się do tego, że możemy współpracować  z inicjatywą Boga. Dlatego też „należy zatroszczyć się o doce nienie małżeństw, matek i ojców, jako aktywnych podmiotów  katechezy [...]. Wielką pomocą jest katecheza rodzinna, jako  skuteczna metoda formowania młodych rodziców, aby uświa 

domić im ich misję ewangelizatorów własnej rodziny”. (Amoris laetitia) 

Intencja modlitwy: 

O to, aby w nasze rodziny były przestrzenią wzrostu, rozwoju  i miłości; abyśmy potrafili w nich odkrywać wspólną drogę do  świętości.

14 ^{Słowo do rodzin Słowo do rodzin} <spa

Nowenna w intencji rodzin archidiecezji gdańskiej: Z inicjatywy księdza Arcybiskupa od 2 stycznia rozpoczniemy nowennę w intencji rodzin. Każda rodzina otrzyma "Słowo do rodzin" arcybiskupa Tadeusza Wojdy, zawierające rozważania na 7 kolejnych dni. Pragniemy by stały się  "źródłem inspiracji i osobistych przemyśleń oraz konkretnych wskazań w rozważaniu codziennych sytuacji rodzinnych". Niech będzie to szczególny czas modlitwy za rodziny w naszych parafiach, zachęcajmy wszystkich do włączenia się w tę inicjatywę!

Zachęcam  do codziennego rozważania i modlitwy w domach (można ustalić  sobie stałą godzinę na wspólną modlitwę, zapalić świecę, odmówić wspólnie np. dziesiątkę różańca po rozważeniu słowa przeznaczonego na każdy dzień itp.)Codziennie, będziemy modlić się również w kościele w intencji rodzin,. Nowennę zakończymy w niedzielę, 9 stycznia – będzie to akurat czas Jerycha Różańcowego i adoracji Pana Jezusa którą poświęcimy w intencji rodzin.

Przy wyjściu z kościoła do odebrania  broszurka jedna na rodzinę.